I. CÔNG TÁC LÃNH ĐẠO, CHỈ ĐẠO ĐIỀU HÀNH
Sở Nông nghiệp & PTNT đã tham mưu UBND tỉnh ban hành các Văn bản lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới năm 2024, cụ thể:
- Kế hoạch số 2292/KH-UBND ngày 27/11/2023 của UBND tỉnh về việc thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh năm 2024; Kế hoạch số 1525/KH-UBND ngày 05/8/2024 của UBND tỉnh về việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Hà Nam năm 2025; Kế hoạch số 2109/KH-UBND ngày 30/10/2023 của UBND tỉnh về việc triển khai thực hiện Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm - OCOP" tỉnh Hà Nam năm 2024; Kế hoạch số 1527/KH-UBND ngày 05/8/2024 của UBND tỉnh về việc triển khai thực hiện Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm - OCOP" tỉnh Hà Nam năm 2025.
- Văn bản số 404/UBND-NNTNMT ngày 12/3/2024 của UBND tỉnh về việc về việc đảm bảo chất lượng thẩm tra, thẩm định xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và huyện đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao.
- Văn bản số 906/UBND-NNTNMT ngày 20/5/2024 của UBND tỉnh về việc tập trung chỉ đạo và triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới năm 2024.
- Kế hoạch số 394/KH-UBND ngày 08/3/2024 của UBND tỉnh kiểm tra thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh năm 2024.
- Triển khai thực hiện các Quyết định, Thông tư, Hướng dẫn của Thủ tướng Chính phủ và Bộ ngành Trung ương[1].
- Quyết định số 259/QĐ-UBND ngày 26/2/2024 của UBND tỉnh về việc công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2023.
- Quyết định số 26/2024/QĐ-UBND ngày 19/6/2024 của UBND tỉnh về việc sửa đổi một số tiêu chí, chỉ tiêu của Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới, Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới nâng cao, Bộ tiêu chí về huyện nông thôn mới và Bộ tiêu chí về huyện nông thôn mới nâng cao trên địa bàn tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025.
- Các văn bản chỉ đạo tập trung duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, quy định xã nông thôn mới kiểu mẫu theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025, triển khai chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) năm 2024.
II. KẾT QUẢ THỰC HIỆN
1. Kết quả thực hiện các mục tiêu của Chương trình
- Chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh tiếp tục được quan tâm chỉ đạo, triển khai quyết liệt, đặc biệt là việc thực hiện duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025. Đến nay các xã cơ bản đã đạt chuẩn các tiêu chí theo Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Kết quả 09 tháng đầu năm 2024 công nhận thêm 17 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và công nhận thêm 38 sản phẩm OCOP hạng 3 sao.
- Đến nay, tỉnh Hà Nam có 100% số xã (83/83 xã) được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, 29 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 19 xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu; 100% đơn vị cấp huyện (6/6 huyện, thành phố) đạt chuẩn nông thôn mới/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, tỉnh Hà Nam hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2020 và có 130 sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao trở lên (trong đó 17 sản phẩm hạng 4 sao).
- Năm 2024 có 15 xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao[2], 02 xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu[3]; có 35 ý tưởng sản phẩm được UBND tỉnh phê duyệt tham gia Chương trình OCOP năm 2024[4], hiện nay các huyện, thị xã, thành phố đang phối hợp với đơn vị tư vấn triển khai thực hiện các bước tiếp theo của Chu trình đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP năm 2024.
- Trong 9 tháng đầu năm 2024, các xã đã huy động các nguồn lực đầu tư sửa chữa, nâng cấp và làm mới đưa vào sử dụng một số hạng mục công trình (trên 80 km đường giao thông nông thôn, 480 phòng học các cấp, 01 trụ sở UBND xã, 04 nhà văn hóa và sân thể thao xã, 15 nhà văn hóa thôn, 03 trạm y tế xã và hệ thống rãnh thoát nước); hoàn thiện và nâng cao chất lượng hệ thống thủy lợi và phòng, chống thiên tai; cải tạo, nâng cấp hệ thống lưới điện nông thôn đảm bảo an toàn; tu sửa, nâng cấp chợ nông thôn;...
- Các địa phương tập trung, triển khai thực hiện: Đề án Xây dựng mô hình sản xuất cây ăn quả an toàn vùng chuyển đổi đất lúa tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025; thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng và nuôi trồng thuỷ sản trên đất trồng lúa; mô hình cánh đồng mẫu; mô hình cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp; mô hình phát triển rau, củ quả sạch liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ; mô hình nuôi dê sinh sản, dê thịt, bò sữa, bò thịt, mô hình nuôi cá sông trong ao....; Đề án “Nâng cao hiệu quả hoạt động các Hợp tác xã nông nghiệp tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.
- Chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn tại các xã đã đạt được nhiều kết quả, đến nay tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 99,7% (trong đó nước sạch từ nhà máy nước tập trung đạt 90,56%). Công tác thu gom và xử lý chất thải, nước thải ở khu vực nông thôn thường xuyên được quan tâm; đặc biệt công tác vệ sinh môi trường đường làng ngõ xóm định kỳ hàng tháng được các địa phương duy trì; các địa phương tiếp tục phát động và đầu tư lắp đặt hệ đường điện chiếu sáng, trồng bổ sung, chăm sóc hoa, cây xanh ven đường trục xã, trục thôn, trụ sở, trường học, khu dân cư tạo cảnh quan môi trường nông thôn theo hướng sáng - xanh - sạch - đẹp. Triển khai và nhân rộng mô hình thu gom, phân loại rác thải sinh hoạt, nước thải tại nguồn, xử lý rác thải hữu cơ làm phân bón tại hộ gia đình.
2. Tình hình huy động các nguồn vốn thực hiện Chương trình
Theo báo cáo của UBND các huyện, thị xã, thành phố: Tổng nguồn vốn huy động để thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới 6 tháng đầu năm 2024 là 1.241.628 triệu đồng, trong đó ngân sách tỉnh 516.797 triệu đồng, ngân sách huyện 336.923 triệu đồng, ngân sách xã 156.340 triệu đồng, nhân dân đóng góp 193.135 triệu đồng, vốn doanh nghiệp, HTX 7.120 triệu đồng, vốn lồng ghép 7.900 triệu đồng, vốn khác 23.413 triệu đồng.
III. ĐÁNH GIÁ CHUNG
1. Những mặt được
- Chương trình xây dựng nông thôn mới tiếp tục được tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, tạo sự thống nhất trong tổ chức và hành động từ tỉnh đến cơ sở. Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành các văn bản chỉ đạo, lãnh đạo kịp thời, qua đó xác định nhiệm vụ để thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.
- Cấp uỷ chính quyền địa phương đã có sự quyết tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo; công tác tuyên truyền, vận động đã được các cấp, các ngành và địa phương quan tâm phối hợp triển khai thực hiện, đặc biệt các cấp Hội đã huy động được nhiều lực lượng tham gia trong công tác tuyên truyền, vận động nhân nhân cùng thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới thông qua phong trào thi đua “Chung sức xây dựng nông thôn mới" và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh“. Nhiều mô hình được xây dựng và nhận rộng như: mô hình thu gom, phân loại rác thải tại hộ gia đình; mô hình tuyến đường hoa, cây xanh; mô hình liên kết trong sản xuất nông nghiệp và một số phong trào được duy trì và triển khai rộng khắp như: vệ sinh đường làng, ngõ xóm, trồng hoa, cây xanh tạo cảnh quan môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp; phong trào xã hội hóa xây dựng nhà văn hóa thôn, xây dựng cổng làng, lắp camera an ninh và phong trào hiến đất làm đường, …
- Công tác chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc các địa phương thực hiện duy trì, nâng cao chất lượng và hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới kịp thời đề ra những giải pháp tháo gỡ những khó khăn, đặc biệt đối với các xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024.
- Hạ tầng kinh tế - xã hội tiếp tục được đầu tư, nâng cấp, làm mới tương đối đồng bộ; nhiều mô hình phát triển sản xuất có hiệu quả được nhân rộng; chính sách an sinh, phúc lợi xã hội được đảm bảo, an ninh, trật tự an toàn xã hội ở nông thôn được ổn định.
- Đến nay cơ bản các xã đạt chuẩn nông thôn mới đã duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, đồng thời đã, đang hoàn thiện các chỉ tiêu, tiêu chí nông thôn mới nâng cao. Đặc biệt một số xã đăng ký đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu năm 2024 đến nay cơ bản đáp ứng đầy đủ các điều kiện và đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị thẩm tra, xét công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu như: Xã Hoàng Tây huyện Kim Bảng; Tiên Ngoại, Tiên Sơn thị xã Duy Tiên; Đinh Xá thành phố Phủ Lý.
2. Tồn tại, hạn chế và khó khăn
- Công tác tuyên truyền, vận động nhân dân giữ gìn cảnh quan môi trường ở một số địa phương chưa được quan tâm thường xuyên, việc thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt phát sinh chưa triệt để; một số bể chứa, chung chuyển rác thải sinh hoạt có thời điểm còn gây ô nhiễm; việc duy trì, nhận rộng các mô hình đường hoa, cây xanhtạo cảnh quan môi trường theo hướng sáng - xanh - sạch - đẹp chưa được quan tâm đúng mức.
- Một số chỉ tiêu, tiêu chí của Bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 được bổ sung thêm và yêu cầu cao hơn so với Bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2016-2020, đặc biệt là các chỉ tiêu, tiêu chí về Tổ chức sản xuất, Y tế, Môi trường, Chất lượng môi trường sống,... cần nguồn lực để thực hiện trong khi các địa phương gặp rất nhiều khó khăn trong việc huy động nguồn vốn thực hiện Chương trình.
- Đội ngũ cán bộ cơ sở, nhất là cán bộ phụ trách nông thôn mới cấp xã thường xuyên bị xáo trộn, thay đổi, nên còn lúng túng trong việc tham mưu, triển khai thực hiện thực hiện trên địa bàn.
- Do chủ trương sáp nhập địa giới hành chính cấp xã nên một số xã có thời điểm chưa tập trung cao trong công tác chỉ đạo thực hiện xây dựng nông thôn mới.
IV. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP TRỌNG TÂM
1. Mục tiêu
Phấn đấu năm 2024 công nhận thêm từ 10 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 01 xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu; cơ bản các xã hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 62 triệu đồng/người/năm, nghèo đa chiều còn 1,96%, tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt 94%, công nhận 20-25 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên.
2. Nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm
- Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền về Chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; thực hiện phong trào thi đua “Chung sức xây dựng nông thôn mới" và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh". Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng nông thôn mới.
- Các huyện, thị xã, thành phố: Tiếp tục triển khai thực hiện duy trì, nâng cao và hoàn thiện các tiêu chí huyện nông thôn mới theo Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Huyện Bình Lục tiếp tục thực hiện Đề án xây dựng huyện Bình Lục đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2022-2025 đã được phê duyệt, đảm bảo đến hết năm 2024 cơ bản đạt chuẩn các chỉ tiêu, tiêu chí huyện nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025.
+ Tập trung chỉ đạo các xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024 đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí chưa đảm bảo đạt chuẩn, hoàn thiện hồ sơ tự đánh giá kết quả thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024.
+ Tập trung, ưu tiên nguồn lực hỗ trợ, tạo nguồn, tạo điểu kiện cho các xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024 triển khai thực hiện đảm bảo kế hoạch.
- Các Sở, ngành phụ trách tiêu chí, chỉ tiêu nông thôn mới thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc tiến độ thực hiện các tiêu chí xã nông thôn mới, xã nông thôn mới nâng cao; huyện nông thôn mới, huyện nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025, đặc biệt đối với các xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024.
- Tổ chức thẩm tra, thẩm định xét đề nghị công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024 đối với các xã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về điều kiện, mức đạt chuẩn các tiêu chí NTM theo quy định.
- Ủy ban Mặt trận tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp tiếp tục tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên tích cực tham gia các phong trào, hoạt động thiết thực hiệu quả trong việc chung tay, góp sức xây dựng nông thôn mới đặc biệt trong công tác giữ gìn, tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp; phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và giám sát của cộng đồng dân cư đối với kết quả thực hiện duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn.
V. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
Đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành quan tâm hỗ trợ, bố trí kinh phí lồng ghép các Chương trình, dự án ngân sách Trung ương triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh để góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Sở Nông nghiệp & PTNT trân trọng báo cáo./.
[1] Quyết định số 211/QĐ-TTg ngày 01/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ về sửa đổi một số tiêu chí, chỉ tiêu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM, Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao, Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM và Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025, bổ sung tiêu chí huyện NTM đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 03/2024/QĐ-TTg ngày 07/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của quy định ban hành kèm theo Quyết định số 18/2022/QĐ-TTg ngày 02/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định điều kiện, trình tự, thủ tục, hồ sơ xét, công nhận, công bố và thu hồi Quyết định công nhận địa phương đạt chuẩn NTM, đạt chuẩn NTM nâng cao, đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025; Thông tư số 07/2024/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2024 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & PTNT về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 05/2022/TT-BNNPTNT ngày 25/7/2022 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & PTNT hướng dẫn một số nội dung thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ Nông nghiệp & PTNT; Quyết định số 896/QĐ-BNN-VPĐP ngày 01/4/2024 của Bộ Nông nghiệp & PTNT về việc ban hành hướng dẫn thực hiện một số tiêu chí, chỉ tiêu thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM/xã NTM nâng cao, huyện NTM/huyện NTM nâng cao và tiêu chí huyện NTM đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2021-2025.
[2] Xã Trung Lương, huyện Bình Lục (đạt chuẩn 18/19 tiêu chí, 55/57 chỉ tiêu xã NTM; 15/19 tiêu chí, 69/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); Xã An Lão, huyện Bình Lục (đạt chuẩn 16/19 tiêu chí, 53/57 chỉ tiêu xã NTM; 14/19 tiêu chí, 68/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Ngọc Lũ, huyện Bình Lục (đạt chuẩn 17/19 tiêu chí, 54/57 chỉ tiêu xã NTM; 15/19 tiêu chí, 69/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Liêm Cần, huyện Thanh Liêm (đạt chuẩn 18/19 tiêu chí, 55/57 chỉ tiêu xã NTM; 16/19 tiêu chí, 71/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); Xã Thanh Hà, huyện Thanh Liêm (đạt chuẩn 18/19 tiêu chí, 56/57 chỉ tiêu xã NTM; 18/19 tiêu chí, 73/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Thanh Phong, huyện Thanh Liêm (đạt chuẩn 19/19 tiêu chí, 57/57 chỉ tiêu xã NTM; đạt chuẩn 19/19 tiêu chí, 74/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Văn Lý, huyện Lý Nhân (đạt chuẩn 18/19 tiêu chí, 56/57 chỉ tiêu xã NTM; 16/19 tiêu chí, 70/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Phú Phúc, huyện Lý Nhân (đạt chuẩn 18/19 tiêu chí, 56/57 chỉ tiêu xã NTM; 15/19 tiêu chí, 69/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Nhân Nghĩa, huyện Lý Nhân (đạt chuẩn 17/19 tiêu chí, 55/57 chỉ tiêu xã NTM; 16/19 tiêu chí, 68/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Chân Lý, huyện Lý Nhân (đạt chuẩn 18/19 tiêu chí, 56/57 chỉ tiêu xã NTM; 15/19 tiêu chí, 69/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Nhân Mỹ, huyện Lý Nhân (đạt chuẩn 18/19 tiêu chí, 56/57 chỉ tiêu xã NTM; 15/19 tiêu chí, 69/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Khả Phong, huyện Kim Bảng (đạt chuẩn 16/19 tiêu chí, 54/57 chỉ tiêu xã NTM; 15/19 tiêu chí, 66/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao; xã Văn Xá, huyện Kim Bảng (đạt chuẩn 16/19 tiêu chí, 54/57 chỉ tiêu xã NTM; 14/19 tiêu chí, 62/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Tiên Ngoại, thị xã Duy Tiên (đạt chuẩn 19/19 tiêu chí, 57/57 chỉ tiêu xã NTM; 19/19 tiêu chí, 74/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao); xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên (đạt chuẩn 19/19 tiêu chí, 57/57 chỉ tiêu xã NTM; 19/19 tiêu chí, 74/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao).
[3] Xã Hoàng Tây, huyện Kim Bảng đăng ký nổi trội về Giáo dục (đạt chuẩn 19/19 tiêu chí, 57/57 chỉ tiêu xã NTM; 19/19 tiêu chí, 74/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao; 4/4 quy định xã NTM kiểu mẫu); xã Đinh Xá, thành phố Phủ Lý đăng ký nổi trội về Chuyển đổi số (đạt chuẩn 19/19 tiêu chí, 57/57 chỉ tiêu xã NTM; 19/19 tiêu chí, 74/74 chỉ tiêu xã NTM nâng cao; 4/4 quy định xã NTM kiểu mẫu).
[4] Quyết định số 743/QĐ-UBND ngày 03/6/2024 của UBND tỉnh về việc phê duyệt ý tưởng sản phẩm tham gia Chương trình Mỗi xã một sản phẩm – PCOOP tỉnh Hà Nam năm 2024.
