PHẦN I
KẾT QUẢ THỰC HIỆN CÔNG TÁC NĂM 2024 VỀ HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
I. Tình hình kiện toàn Ban chỉ đạo và triển khai các nhiệm vụ phát triển Hợp tác xã nông nghiệp (HTXNN)
1. Tình hình kiện toàn Ban Chỉ đạo
- Tỉnh Hà Nam đã thành lập Ban chỉ đạo Phát triển kinh tế tập thể (KTTT) và thường xuyên được kiện toàn khi có sự thay đổi nhân sự. Năm 2023 tỉnh Hà Nam đã bổ sung, kiện toàn Ban chỉ đạo phát triển KTTT theo Quyết định số 12/QĐ-UBND ngày 04/01/2023. Trong đó Đ/c Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban chỉ đạo, cơ quan thường trực giúp việc cho Ban chỉ đạo là Sở Kế hoạch và Đầu tư; Ban chỉ đạo hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm và có quy chế hoạt động cụ thể riêng; số lượng thành viên tham gia Ban chỉ đạo là 12 thành viên gồm lãnh đạo cấp trưởng, phó Sở, Ngành; tổ giúp việc Ban chỉ đạo gồm 12 thành viên.
- Trên địa bàn tỉnh có 6/6 đơn vị cấp huyện thành lập Ban chị đạo phát triển KTTT, HTX do đồng chí phó Chủ tịch cấp huyện làm trưởng Ban chỉ đạo và hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm.
- Cấp xã không thành lập Ban chỉ đạo phát triển KTTT, HTX.
2. Tình hình triển khai Luật HTX năm 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành
- Sau khi Luật HTX năm 2023 có hiệu lực thi hành và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật HTX năm 2023. Sở Nông nghiệp & PTNT đã ban hành Văn bản số 1299/SNN-PTNT ngày 30/9/2024 triển khai tới các UBND các huyện, thành phố, thị xã để chỉ đạo thực hiện, đồng thời ban hành Hướng dẫn số 1081/HD-SNN ngày 21/8/2024 tổ chức Đại hội Hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Hà Nam theo Luật HTX năm 2023. Trên cơ sở đó huyện uỷ, thành uỷ, thị uỷ các huyện thành phố, thị xã đã ban hành Thông tri, UBND các huyện, thành phố, thị xã ban hành kế hoạch tổ chức Đại hội thành viên HTXNN nhiệm kỳ 2024 - 2029.
- Phối hợp với Đài phát thanh truyền hình tỉnh Hà Nam tuyên truyền về Luật HTX năm 2023.
3. Thực hiện các nhiệm vụ được giao
a. Tình hình thực hiện Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giao đoạn mới và Nghị quyết 09/NQ-CP ngày 02/02/2023 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 20-NQ/TW
Thực hiện chức năng nhiệm vụ được giao, Sở Nông nghiệp & PTNT phối hợp tuyên truyền phổ biến, quán triệt Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giao đoạn mới và Nghị quyết 09/NQ-CP ngày 02/02/2023 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 20-NQ/TW.
- Phối hợp tham mưu Tỉnh ủy ban hành Chương trình hành động số 66-CTr/TU ngày 15 tháng 11 năm 2022 của Tỉnh ủy Hà Nam thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16 tháng 6 năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.
- Tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 124/KH-UBND ngày 18/01/2023 về việc thực hiện Chương trình hành động số 64-CTr/TU của Tỉnh uỷ Hà Nam về thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
- Tham mưu UBND tỉnh ban hành, triển khai, thực hiện Kế hoạch số 291/KH-UBND ngày 22/02/2024 của UBND tỉnh về Phát triển Hợp tác xã nông nghiệp trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới đến năm 2025 trên địa bàn tỉnh Hà Nam.
- Sở Nông nghiệp & PTNT ban hành Kế hoạch số 33/KH-SNN ngày 21/8/2023 về thực hiện Kế hoạch 124/KH-UBND ngày 18 tháng 01 năm 2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh thực hiện Chương trình hành động của Tỉnh ủy Hà Nam về thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW Ban Chấp hành Trung ương Đảng và tham mưu việc triển khai, thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước đối với các HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.
b. Tình hình thực hiện chiến lược, chương trình, Đề án, Chỉ thị
Năm 2024, Sở Nông nghiệp & PTNT giao Chi cục Phát triển nông thôn xây dựng kế hoạch, phối hợp với Phòng Nông nghiệp & PTNT các huyện, Phòng Kinh tế thành phố, thị xã tổ chức 06 Hội nghị bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ HTXNN trên địa bàn tỉnh Hà Nam (01 Hội nghị/đơn vị cấp huyện) nhằm triển khai thực hiện Luật HTX năm 2023, Nghị định Chính Phủ Hướng dẫn thi hành Luật HTX và các văn bản có liên quan. Thông qua Hội nghị, cán bộ các HTXNN đã nắm rõ Luật HTX năm 2023, các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật HTX và văn bản của tỉnh về phát triển HTXNN, từ đó điều hành hoạt động của HTXNN đảm bảo theo quy định.
Để các HTXNN hoạt động đảm bảo theo đúng quy định của Luật HTX năm 2023, Sở Nông nghiệp & PTNT đã ban hành Hướng dẫn số 1081/HD-SNN ngày 21/8/2014 về việc tổ chức Đại hội thành viên HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh theo luật HTX năm 2023. Đôn đốc các huyện, thị xã, thành phố (trừ huyện Kim Bảng) tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2024-2029 đối với HTXNN chuyển đổi theo Luật HTX năm 2023. Phấn đấu hoàn thành chỉ đạo việc tổ chức đại hội thành viên HTX NN nhiệm kỳ xong trước tháng 12/2024
- Tình hình thực hiện Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả giai đoạn 2021 - 2025 theo Quyết định 167/QĐ-TTg ngày 03/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ:
+ Thực hiện Kế hoạch số 1099/KH-UBND ngày 10/5/2021 của UBND tỉnh Hà Nam về việc triển khai thực hiện Quyết định 167/QĐ-TTg ngày 03/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021-2025. Sở Nông nghiệp & PTNT đã phối hợp UBND các huyện Bình Lục, Kim Bảng, Lý Nhân, các Sở ngành có liên quan lựa chọn 02 HTXNN tham gia Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả gồm: HTX DVNN An Ninh - xã An Ninh - Bình Lục - Hà Nam; HTXDVNN Hạ Vỹ - xã Nhân Chính - Lý Nhân - Hà Nam.
+ Hiện nay các HTX trên luôn duy trì ổn định các dịch vụ phục thành viên và nhân dân trên địa bàn, các dịch vụ như: bảo vệ thực vật và khuyến nông; thuỷ lợi nội đồng; làm đất; cung ứng vật nông nghiệp; tiêu thụ sản phẩm…Các dịch vụ được HTX điều hành có hiệu quả, chất lượng phục vụ ngày càng được nâng cao góp phần hỗ trợ phát triển kinh tế hộ thành viên.
c. Kết quả xử lý các HTX không hoạt động, khó khăn trong giải thể
Một số HTXNN ngừng hoạt động, hoạt động kém hiệu hiệu quả đã thực hiện giải thể tự nguyện. Trong 10 tháng đầu năm 2024, toàn tỉnh đã giải thể 02 HTXNN. Dự kiến đến hết năm 2024 giải thể thêm 04 HTXNN do nằm trong vùng quy hoạch, đất nông nghiệp thu hẹp hoặc trong đề án sáp nhập địa giới hành chính cấp xã.
II. Tình hình phát triển HTXNN năm 2024
1. Về số lượng
- Tính đến 30/10/2024, trên địa bàn tỉnh Hà Nam có 267 HTX (10 tháng đầu năm 2024 thành lập mới 09 HTX, giải thể 02 HTX), dự kiến đến hết năm 2024 có 263 HTXNN (trong đó 145 HTXNN chuyển đổi và 118 HTXNN thành lập mới theo Luật HTX).
- Tổng số thành viên của 267 HTXNN: 190.679 thành viên, dự kiến đến hết năm 2024 có 263 HTXNN có số thành viên là 184.019 thành viên.
2. Về hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh
- Doanh thu bình quân năm 2023 (150 HTX chuyển đổi) đạt 1.215 triệu đồng/HTX, lợi nhuận bình quân đạt 67,70 triệu đồng/HTX và năm 2024 doanh thu ước đạt 1.250 triệu đồng/HTX, lợi nhuận ước đạt 70 triệu đồng/HTX.
- Thành viên được tiếp cận các tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, hướng tới sản xuất tập trung theo quy mô lớn; sản xuất theo quy trình khép kín từ vệ sinh, cải tạo, sử dụng giống, chăm sóc, quản lý dịch bệnh đến sơ chế, bảo quản sản phẩm góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm. Đây là cơ sở để xây dựng nhãn hiệu tập thể, hình thành thương hiệu sản phẩm của HTX... giúp các sản phẩm của thành viên nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường, gia tăng được giá trị sản phẩm.
- Việc cùng nhau thực hiện các hoạt động mua và bán chung các sản phẩm dịch vụ thông qua HTX giúp các thành viên giảm chi phí sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm góp phần tăng thu nhập cho thàm viên.
- HTXNN cơ bản đã phát huy được vai trò tập hợp, vận động thay đổi cách nghĩ, cách làm cho người dân, ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, góp phần tích cực thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp.
Trong quá trình thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, vai trò của HTX được thể hiện nổi bật thông qua thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp, nông thôn theo hướng kết nối để phát triển ổn định và bền vững; tham gia đóng góp quy hoạch, xây dựng hệ thống kênh mương, giao thông nội đồng, kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, tăng cường năng lực phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại địa bàn cơ sở, góp phần thực hiện trực tiếp tiêu chí về thủy lợi và phòng chống tiên tai; tiêu chí tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn…
Một số mô hình HTX hoạt động hiệu quả trong thực tế
- HTX thủy sản Hải Đăng - xã Thanh Sơn, huyện Kim Bảng: với mô hình nuôi cá sông trong ao. Các sản phẩm bao gồm: Cá tươi, cá kho, ruốc cá, chả cá. Phương thức sản xuất theo chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ trong và ngoài tỉnh. HTX hiện có 03 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 4 sao. Các sản phẩm Ruốc cá, chả cá, cá tươi của HTX đã được liên kết đưa vào hệ thống siêu thị Win Mart, ABG. Sản lượng đưa vào siêu thị hàng năm đạt khoảng 1,5 tấn ruốc cá, 15 tấn chả cá, 70 tấn cá sống.
- HTXDVNN Mộc Bắc. Địa chỉ: xã Mộc Bắc - thị xã Duy Tiên. Hoạt động nổi bật với mô hình trồng cây dược liệu. Đây là hướng đi mới cho HTX, HTX xây dựng vùng sản xuất cây dược liệu, cho thu nhập từ 5-9 triệu đồng/sào. Đặc biệt trồng và chế biến tinh dầu cây húng quế cho thu nhập từ 490 - 500 triệu đồng/ha. Ngoài ra còn trồng cây rong đao, chuối tiêu hồng cho thu nhập kinh tế cao hơn rất nhiều so với trồng lúa đơn thuần.
- Ngoài ra một số HTXNN thực hiện tốt việc liên kết tiệu thụ sản phẩm cho thành viên HTX như: HTX công nghệ cao Thanh Hà chuyên sản xuất rau mầm tại xã Đồng Du với diện tíc 19,5 ha; HTXNN La Sơn - xã La Sơn, huyện Bình Lục sản xuất lúa hữu cơ với diện tích 10 ha (sản xuất lúa ST25); HTXNN Hưng Đông - xã Hưng Công, huyện Bình Lục liên kết với Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển công nghệ An Đình sản xuất 70ha lúa hàng hoá MAD2; HTXNN An Bài, xã Đồng Du, huyện Bình Lục liên kết với Công ty giống cây trồng Trung ương sản xuất giống lúa Thiên ưu 8 diện tích 35 ha; HTXNN Thôn Nội - xã Đồng Du, huyện Bình Lục liên kết với Công ty giống cây trồng Trung ương sản xuất giống lúa Nếp 97 diện tích 10 ha...
III. Đánh giá tình hình triển khai thực hiện công tác năm 2024
1. Kết quả đạt được
- Các HTXNN đã tổ chức điều hành hoạt động tốt các khâu dịch vụ thiết yếu trong sản xuất nông nghiệp như: dịch vụ thủy nông, bảo vệ thực vật, cung ứng giống, vật tư nông nghiệp,...Một số HTX đã mở thêm hoạt động dịch vụ, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập của HTX và thành viên, góp phần thúc đấy phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Một số HTXNN mới được thành lập bước đầu đi vào hoạt động đã thực hiện tốt việc liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, tạo công an việc làm, tăng thu nhập cho thành viên. Từ đó góp phần làm thay đổi nhận thức của người dân về KTTT, HTXNN.
- Các huyện, thị xã, thành phố đã quan tâm, triển khai thực hiện Luật HTX năm 2023, ban hànhThông tri, Kế hoạch đại hội HTXNN chuyển đổi, các HTX đang tập trung cho công tác chuẩn bị để tổ chức Đại hội thành viên nhiệm kỳ 2024 - 2029 theo Luật HTX năm 2023, dự kiến hoàn thành trong năm 2024.
- Sở Nông nghiệp và PTNT thường xuyên phối hợp cùng các sở, ngành, UBND cấp huyện tích cực nắm bắt tình hình phát triển HTXNN trên địa bàn. Kịp thời, hỗ trợ, tư vấn giải quyết những khó khăn vướng mắc trong hoạt động của các HTXNN và nhiệm vụ được giao.
- Các HTXNN trên địa bàn đã tích cực tham gia vào các chương trình phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn chung của tỉnh như: xây dựng nông thôn mới và đặc biệt là Chương trình mỗi xã một sản phẩm đến nay toàn tỉnh có 16 HTX nông nghiệp với 22 sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 03 sao trở lên.
2. Khó khăn hạn chế
- Cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển KTTT, HTX đã được ban hành cơ bản đầy đủ, đồng bộ, tuy nhiên việc đưa cơ chế chính sách vào triển khai thực hiện còn gặp khó khăn, hạn chế.
- Một số thành viên HTX chưa nhận thức đúng về vai trò, vị trí, tầm quan trọng và xu thế phát triển của KTTT đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nên chưa tích cực tham gia và xây dựng HTX.
- Công tác phối hợp giữa các thành viên Ban chỉ đạo phát triển KTTT đôi khi chưa thường xuyên.
- Đối với 02 HTXNN được lựa chọn tham gia mô hình thí điểm (HTXNN An Ninh, HTXNN Hạ Vỹ), sau khi hoàn thiện giai đoạn 01, các HTX chưa được hỗ trợ kinh phí trực tiếp để triển khai thực hiện các nội dung theo Đề án.
3. Nguyên nhân
* Khách quan
- Nguồn vốn hỗ trợ phát triển HTX còn ít trong khi đó nhu cầu của HTX nhiều.
- Việc tuyên truyền phổ biến pháp luật về HTX và các văn bản liên quan ở cấp cơ sở chưa thực sự hiệu quả.
* Chủ quan
- Chưa bố trí đủ cán bộ chuyên trách làm công tác quản lý nhà nước về KTTT, HTX cấp huyện.
- Thành viên Ban chỉ đạo các cấp đều là kiêm nhiệm. Ở cấp xã chưa có cán bộ quản lý nhà nước về HTX.
- Một số nơi các cấp ủy đảng, chính quyền chưa thực sự quan tâm, tạo điều kiện để HTXNN hoạt động, do đó chưa thúc đẩy HTX phát triển.
PHẦN II.
PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ VÀ
GIẢI PHÁP TRIỂN KHAI CÔNG TÁC NĂM 2025 VỀ HTXNN
I. Phương hướng nhiệm vụ công tác trọng tâm năm 2025
- Chỉ đạo việc tổ chức Đại hội thành viên HTXNN nhiệm kỳ 2025-2030 đối với các HTXNN chuyển đổi trên địa bàn huyện Kim Bảng.
- Phối hợp các Sở, ngành có liên quan tham mưu đề xuất cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển HTX theo Luật HTX năm 2023.
- Tiếp tục triển khai, thực hiện có hiệu quả đề án nâng cao hiệu quả hoạt động các Hợp tác xã nông nghiệp tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030; Kế hoạch phát triển HTX đến năm 2025 đã được UBND tỉnh ban hành.
- Làm tốt công tác quản lý nhà nước về hợp tác xã; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát tình hình hoạt động của các HTXNN đảm bảo theo Luật HTX năm 2023, nắm bắt khó khăn, vướng mắc của HTXNN để kịp thời tham mưu đề xuất giải pháp tháo gỡ.
II. Giải pháp thực hiện
- Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền Luật HTX năm 2023, các Chỉ thị, Nghị quyết, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển KTTT trong sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới trên các thông tiện thông tin đại chúng; nhân rộng các mô hình HTX kiểu mới hoạt động có hiệu quả; thành lập HTX chuyên ngành sản xuất theo chuỗi giá trị; vận động các HTX hoạt động không hiệu quả tự nguyện giải thể hoặc chuyển sang loại hình khác.
- Tăng cường công tác chỉ đạo của Ban Chỉ đạo các cấp về KTTT, HTX.
- Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc các HTXNN thực hiện theo Luật HTX năm 2023 đồng thời khắc phục những hạn chế, yếu kém của HTX.
- Tham mưu ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ HTX theo Luật HTX năm 2023 đã ban hành để hỗ trợ HTX phát triển.
- Tập trung nguồn lực hỗ trợ phát triển HTXNN góp phần thực hiện hiệu quả tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới.
- Làm tốt công tác quản lý nhà nước về hợp tác xã nhất là cấp xã, huyện.
III. Đề xuất, kiến nghị
1. Ban Chỉ đạo quốc gia về KTTT
Đề nghị chỉ đạo địa phương thành lập Ban chỉ đạo phát triển KTTT cấp xã để có sự chỉ đạo thống nhất, xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương.
2. Chính Phủ và các Bộ ngành
- Đề nghị ban hành các văn bản quy định rõ chế tài xử lý các HTX không thực hiện nghiêm theo quy định của Luật HTX.
- Đề nghị Bộ ngành trung ương có văn bản hướng dẫn xử lý nợ đọng của HTX đặc biệt là những nợ đọng của thành viên với HTX từ những năm 1997 trở về trước; hướng dẫn xử lý tài sản, nợ đối với việc giải thể HTX, nhất là các HTXNN chuyển đổi.
3. Chính quyền địa phương
- Đề nghị UBND tỉnh trình Tỉnh ủy, HĐND tỉnh ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ HTXNN, bố trí đủ nguồn vốn để hỗ trợ phát triển HTXNN phát triển.
- Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, các Hội đoàn thể trong tỉnh cần đẩy mạnh thông tin tuyên truyền Luật HTX năm 2023, các Nghị quyết, Chỉ thị có liên quan của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, người dân về KTTT mà nòng cốt là HTX, từ đó tham gia trên tinh thần tự nguyện, tự chủ.
Trên đây là Báo cáo công tác năm 2024, phương hướng nhiệm vụ trọng tâm năm 2025 về Hợp tác xã nông nghiệp của Sở Nông nghiệp & PTNT, đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp./.
